Surmia Katalpa (Catalpa bignonioides)

Surmia zwana także katalpą albo katalpa zwana także sumrią. Za kraj pochodzenia uznaje się Amerykę Północną, Chiny i Tybet. Nazwa katalpa to jeszcze obco brzmiąca nazwa określająca drzewo, które można spotkać w Polsce w miejskich parkach i na zieleńcach przy reprezentatywnych budynkach a także wzdłuż ulic w miastach. Znane jest 11 gatunków, w tym najczęściej spotykane: surmia wielkokwiatowa, surmia pośrednia, surmia żółtokwiatowa, surmia zwyczajna oraz rzadko u nas spotykana surmia Bungego. U nas najczęściej spotykana jest katalpa bignoniowa, zwana także surmią zwyczajną. Nazwę katalpa zapożyczono od Indian Czirokezów. Gatunek ten został sprowadzony do Europy w 1726 roku, początkowo do Anglii a potem na kontynent. Sprowadzono ją ponad 100 lat wcześniej aniżeli o wiele popularniejszych dzisiaj świerki kłujące oraz cyprysiki Lawsona.

Katalpa zwraca na siebie uwagę dużymi liśćmi, które w zależności od gatunku są szerokojajowate lub sercowate, które dorastają nawet do 30 cm długości. Właśnie owe liście, które nadają jej egzotyczny wygląd sprawiają, że trudno pomylić ją z innymi drzewami. Katalpa dorasta do 10 metrów wysokości, posiada szeroką, kulistą i regularną koronę, jest doskonałym drzewem, kwitnącym latem. Jest to drzewo szybko rosnące, bardzo dekoracyjne i dobrze znoszące warunki miejskie. Zakwita już po osiągnięciu 3 metrów wysokości. Zakwita w czerwcu i kwitnie aż do końca sierpnia. Kwiaty białożółte w czerwone i  żółte kropki 2-3 cm szerokości podobnie jak u kasztana jadalnego, zebrane w wielokwiatowe stożkowate wiechy do 25 cm długości. Bardzo oryginalnie pachnące, storczykowate i  nektarodajne, które w porze kwitnienia czynią one z katalpy jedno z ładniejszych drzew w naszej szerokości geograficznej. W letnich miesiącach białe kwiaty zdobiące drzewo zwracają uwagę niejednego przechodnia. Po przekwitnięciu drzewo wykształca owoce w postaci podłużnych torebek zwanych łuszczynami. Przypominają one proste i sztywne strąki o długości do 35 cm. Utrzymują się na drzewie przez całą zimę, aż do wiosny, nadając drzewu osobliwy wygląd. Dzięki nim katalpie nadano przydomki: cygarowego drzewa lub indiańskiej fasoli. W kątach nerwów liściowych znajdują się zielone lub czerwonobrązowe czynne nektarki pozakwiatowe odwiedzane przez pszczoły, czyniąc z niej cenne drzewo dla pszczelarzy.

Drzewa te wymagają żyznych, gliniastych i  głębokich gleb bogatych w składniki pokarmowe. Sucha gleba wpływa niekorzystnie na wzrost i rozwój drzewa. Najlepiej rosną w miejscach osłoniętych od wiatru, ciepłych i słonecznych w upalne lato dobrze jest je dobrze podlać. Rozwija się późno, przez co mniej cierpi  od późnych przymrozków. Młode drzewa najlepiej przesadzać na wiosnę z bryła korzeni. Nie są one w młodym wieku odporne na mróz, dlatego też należy je dokładnie przed zimą zabezpieczać. Kilkuletnie są w pełni odporne na krajowe mrozy. Dorosłe drzewa wykształcają szerokie, luźne korony z niewielką liczbą kruchych i podatnych na złamania gałęzi. Kora jest krucha i nietrwała, co skutkuje podatnością na uszkodzenia mechaniczne, które długo się goją. Drzewa te mają słabo rozwinięty system korzeniowy i źle znoszą przesadzanie. Sadzić można pojedynczo lub w grupach na miejscach eksponowanych. Nie wymaga cięcia, przycinamy, gdy gałęzie łamią się pod ciężarem liści a także gdy zbyt mocno się rozrosną.

Surmię można rozmnożyć poprzez wysiew nasion gatunków na zewnątrz lub poprzez sadzonki zielone czy półzdrewniałe w połowie lata, także przez okulizacje.