Co posadzić w ogrodzie skalnym?

 

Ogród skalny jest założeniem ogrodowym, w którym elementami dekoracyjnymi są skały i kamienie, a rośliny są jedynie dodatkiem. Bardzo ważny jest dobór i ułożenie skał, ale odpowiednio dobrane rośliny sprawią, że całość będzie przyciągała wzrok. W zależności od stanowiska inne rośliny posadzimy w miejscu słonecznym, inne w półcieniu, czy cieniu.

 

Gatunkami nadającymi się do sadzenie w miejscu nasłonecznionym są: sasanka zwyczajna, miłek wiosenny, rojnik, rozchodnik kamczacki, rozchodnik okazały, dzwonek dalmatyński, dzwonek karpacki, pierwiosnek gruziński, miodunka pstra, aster alpejski, serduszka wspaniała, przetacznik siwy, przetacznik armeński, przetacznik rozesłany oraz bergenia sercowata. W półcieniu dobrze rosną: ciemiernik biały, ciemiernik purpurowy, miłek wiosenny, przylaszczka pospolita, pierwiosnek gruziński, pierwiosnek ząbkowany, miodunka pstra,  dzwonek drobny i bergenia sercowata. Na stanowisku cienistym mogą rosnąć: pierwiosnek ząbkowany, skalnica Arendsa, a także bergenia sercowata.

 

Aster alpejski (Aster alpinus) dorasta do 20 cm wysokości, a gleba, na której rośnie, powinna mieć odczyn lekko zasadowy. Kwiaty pojawiają się na przełomie maja i czerwca, osiągają średnicę 5 cm i zazwyczaj są niebieskie lub fioletowe, odmiana ‘Happy end’ wykształca kwiaty różowe.

Bergenia sercowata (Bergenia cordifolia) pochodzi z Syberii. Wykształca duże, sercowate lub okrągłe w kształcie liście, ciemnozielone i zimozielone. Kwiaty wyrastające na wysokiej łodydze są różowe, zebrane w duże kwiatostany. Kwitną od kwietnia do maja. Bergenię sercowatą rozmnaża się podział roślin matecznych lub podział kłączy. Nadaje się również do nasadzeń pod drzewami, nad brzegami oczek wodnych oraz na obwódki.

Ciemiernik biały (Helleborus niger) jest rośliną trującą!!, pochodzącą z Europy Południowej,  której czarne korzenie wykorzystuje się w medycynie naturalnej. Jest gatunkiem długowiecznym, jednakże bardzo wrażliwym na choroby grzybowe. Ciemiernik biały dorasta do 30 cm wysokości, a jego liście są zimozielone skórzaste i błyszczące. W listopadzie pojawiają się białe kwiaty z lekkimi naciekami, które z czasem przebarwiają się na bordowo. Podczas łagodnych zim utrzymują się na roślinie aż do marca. Roślinę tę rozmnaża się przez nasiona, chociaż nie jest to proste, ponieważ niektóre zaczynają kiełkować dopiero po dwóch latach. Łatwiejsze jest uzyskanie nowych roślin poprzez podział roślin matecznych w sierpniu. Oprócz ogrodów skalnych, ciemiernik biały znajduje zastosowanie w uprawie na kwiat cięty, a także jako roślina okrywowa pod drzewami i krzewami liściastymi.

Ciemiernik purpurowy (Helleborus purpurascens) pochodzi z Podola i, podobnie jak ciemiernik biały, dorasta do 30 cm wysokości. Jego liście jednak pojawiają się na roślinie sezonowo, na zimę opadają. Inny jest również okres kwitnienia tego gatunku, gdyż seledynowe kwiaty o purpurowych brzegach pojawiają się w marcu i utrzymują się na roślinie jedynie do kwietnia. Ciemiernika purpurowego rozmnaża się w ten sam sposób co ciemiernika białego. Podobne jest również jego zastosowanie.

Dzwonek dalmatyński (Campanula portenschlagiana) tworzy płożące się pędy, a po przycięciu powtarza kwitnienie. Dorasta do 10 cm wysokości, a jego liście mają kształt sercowato-nerkowaty. Kwiaty wyrastają z kątów liści i szeroko się otwierają. Rozmnaża się go przez podział, nasiona i sadzonki z piętką.

Dzwonek drobny (Campanula cochleariifolia) tworzy rozłogi przerastające szczeliny między skałami. Jest rośliną niską, dorastającą do 10-15 cm wysokości i o niedużych liściach. Kwiaty długości 1 cm, zwisające, jasnoniebieskie lub białe, zakwitają w czerwcu. Dzwonek rozmnaża się przez nasiona lub podział.

Dzwonek karpacki (Campanula carpatica) rozrasta się kępowo, a po przycięciu powtarza kwitnienie. Dorasta do 15-20 cm wysokości, jego liście są sercowate i wyrastają na ogonkach. Fioletowe lub białe kwiaty zwrócone są ku górze, mają długość 3 cm i zakwitają w czerwcu. Rozmnaża się go jak dzwonek dalmatyński. Dzwonek karpacki nadaje się także na obwódki.

Miłek wiosenny (Adonis vernalis) jest rośliną trującą!!, która występuje na terenie Polski. Dorasta do 20 cm wysokości, jego liście są jasnozielone, pierzastozłożone, nieco podobne do liści kopru. Kwitnie na żółto na przełomie kwietnia i maja. Samodzielne rozmnażanie miłka przez nasiona jest dość trudne, ponieważ podobnie jak u ciemierników, nasiona zaczynają kiełkować dopiero w drugim roku. Łatwiejszy jest podział roślin matecznych.   

Miodunka pstra (Pulmonaria saccharata) jest rośliną często odwiedzaną przez pszczoły, o czym należy pamiętać przy sadzeniu jej w naszych ogrodach. Pochodzi z Włoch, dorasta do 30 cm wysokości, a jej liście są szorstko owłosione. W marcu pojawiają się różowe, białe, niebieskie lub czerwone kwiaty, które utrzymują się na roślinie przez miesiąc. Miodunkę rozmnaża się przez podział lub nasiona zawierające elajosomy – ciałka tłuszczowe – których zapach przyciąga mrówki.

Pierwiosnek gruziński (Primula juliae) jest rośliną żelazną, czyli obecną na prawie wszystkich skalniakach, pochodzącą z Kaukazu. Niewielka jest jej wysokość, bo zaledwie 5-15 cm. Liście są bardzo drobne, a kwiaty typowe dla pierwiosnka – lilaróż lub białe. Pierwiosnek gruziński rozmnażany jest przez podział, roślina tworzy rozłogi, więc nie jest to trudne. Stosowana jest również jako roślina okrywowa, a także na obwódki.

Pierwiosnek ząbkowany (Primula denticulata) naturalnie występuje w Afganistanie, Chinach, w Alpach i Himalajach. Dorasta do 30 cm wysokości, liście ma pomarszczone zebrane w przyziemnej rozecie. Kwiaty, białe, purpurowe lub różowe, typowe dla rodzaju, zebrane są w kuliste kwiatostany i zakwitają w kwietniu. Pierwiosnek ząbkowany jest rośliną krótkowieczną, żyje zaledwie 2 lata, ale w optymalnych warunkach sam się rozmnaża przez nasiona. Najłatwiej rozmnożyć go przez podział roślin lub sadzonki korzeniowe. Oprócz ogrodów skalnych, pierwiosnek ząbkowany nadaje się do tworzenia założeń naturalistycznych i rabat mokrych.

Przetacznik armeński (Veronica armena) tworzy niskie kępy (10-15 cm) o łodygach drewniejących u nasady. Liście na pędach wyrastają w okółkach. Niebieskie, drobne kwiaty utrzymują się na roślinie przez dwa miesiące, od kwietnia, do czerwca, a pojedyncze kwiaty pojawiają się przez cały okres wegetacji. Przetacznik armeński rozmnaża się przez podział i sadzonki pędowe.

Przetacznik siwy (Veronica spicata) dorasta do 40 cm wysokości, jego liście są srebrzyste i zebrane w rozety. Kwiaty zebrane są w kłosowate kwiatostany, mają kolor niebieski, różowy lub biały. Kwiaty w kwiatostanach rozwijają się stopniowo od lipca do września. Roślinę tę rozmnaża się przez podział.

Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis) jest gatunkiem rodzimym, o niedużej wysokości – 10-20 cm. Liście są zimozielone, trójklapowe. Kiedy roślina zaczyna kwitnąć, liście zamierają. Po przekwitnięciu wyrastają nowe liście, początkowo jasnozielone, z czasem ciemnieją. Roślina wykształca fioletowe, białe, różowe lub czerwone kwiaty w marcu. Niektóre z nich mogą być pełne. Utrzymują się na roślinie przez miesiąc. Przylaszczkę rozmnaża się przez nasiona zawierające elajosomy. Przylaszczka nadaje się również do uprawy w założeniach naturalistycznych i na murkach kwiatowych.

Rojnik (Sempervivum) jest gatunkiem rodzimym o niezwykle ozdobnych liściach, które mają różne barwy: zieloną, bordową, sinoniebieską, są mięsiste i układają się w rozetę w kształcie róży. Po wydaniu kwiatostanu liście giną. Kwiaty zakwitają w lipcu, najczęściej są różowe. Rojniki łatwo rozmnażać przez podział i sadzonkowanie rozet. Nadają się do uprawy w ogrodach na dachach.

Rozchodnik kamczacki (Sedum kamtschaticum) tworzy kobierce. Młode łodygi są bordowe, a nieprzycinane mogą drewnieć. Pędy osiągają długość co najmniej 10 cm. Liście są łopatkowate, mięsiste. Kwitnie od czerwca na żółto, kwiaty zebrane są w kwiatostany, po przekwitnięciu ich słupki zmieniają kolor na czerwony. Rozchodnik kamczacki rozmnaża się przez podział. Może być sadzony na murkach kwiatowych.

Rozchodnik okazały (Sedum spectabile) pochodzi z Japonii i Chin. Dorasta do 30-50 cm wysokości, a jego liście są mięsiste, ułożone prostopadle do pędów i tworzą charakterystyczne łódeczki. Kwitnie we wrześniu, a jego kwiaty są białe lub różowe. Rozmnaża się go przez podział roślin matecznych oraz sadzonkowanie. Rozchodnik okazały może być sadzony także na obwódkach.

Rozchodnik ościsty (Sedum acre) jest rośliną bardzo ekspansywną, dobrą do zagospodarowania dużych, suchych i jałowych powierzchni. Dorasta do wysokości 5-10 cm, wykształca mięsiste zielone liście, na rynku dostępne są także odmiany o liściach żółtych, np. ‘Aurum’. Kwitnie przez długi okres czasu od czerwca, jego kwiaty są żółte, gwiazdkowate w kształcie. Rozchodnik rozmnaża się przez podział. Nadaje się do założeń naturalistycznych, może być sadzony jako roślina okrywowa, a także w ogrodach na dachach.

Sasanka zwyczajna (Pulsatilla vulgaris) jest rośliną dekoracyjną z kwiatów i owoców, a jej nasiona zaopatrzone są w aparat lotny. Sasanka jest gatunkiem rodzimym, dziko występującym w Polsce, dorasta do 30 cm wysokości. Dobrze jest, aby gleba, na której ją wysadzamy, miała lekko zasadowy odczyn. Kwiaty sasanki długo utrzymują się na roślinie, bo około 6 tygodni, zaczynają się pojawiać na przełomie kwietnia i maja. Mają różnorodne barwy: fioletowe, białe i czerwone. Sasanka nadaje się również do uprawy na murkach kwiatowych oraz do wysadzania w założeniach naturalistycznych.

Serduszka wspaniała (Dicentra eximia) pochodzi z Ameryki Północnej. Wytwarza kłącza, które wyglądem przypominają gąsienice i ściśle przylegają do powierzchni podłoża. Dorasta do 30 cm wysokości, a jej liście mają siny nalot i są mocno podzielone, przez co przypominają liście pietruszki. Kwiaty zakwitają na przełomie maja i czerwca, są białe lub różowe, a kształtem przypominają serduszka. Roślinę rozmnaża się przez podział.

Skalnica Arendsa (Saxifraga x arendsii) tworzy dwa dekoracyjne piętra: liści i kwiatów na łodyżkach. Pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie najczęściej rośnie w szczelinach skalnych. Dorasta do 15 cm wysokości, a jej liście, zielone lub sine i pocięte, zebrane są w rozetki. Kwitnie od maja do czerwca na biało, różowo lub czerwono. Skalnicę rozmnaża się przez podział.

 

Joanna Kostrzewa