Rokitnik pospolity (Hippophaë rhamnoides) z rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae),  nazywany rosyjskim ananasem czy oblepichą, powszechnie występuje na terenie Europy i Azji aż po Chiny. W Polsce jego naturalne siedliska możemy znaleźć na Wybrzeżu oraz w Pieninach. W ogrodach uprawiany jest rzadko, a na pewno zasługuje na uwagę, ze względu na owoce, które są źródłem witamin i stanowią ozdobę rośliny w czasie zimy.

Wygląd rośliny

Przez większość ogrodników rokitnik wciąż uważany jest za roślinę mało dekoracyjną. Na stanowiskach naturalnych dorasta do 5-6 metrów wysokości i około 2-3 metrów szerokości, w ogrodach zazwyczaj osiąga wysokość 3 metrów. Jest dużym krzewem, rzadziej ma pokrój drzewa. Przyrost roczny jest niewielki, krzew rośnie powoli, dorosły rozmiar osiąga dopiero po około 15 latach od posadzenia. Jego kora początkowo jest gładka, z czasem staje się popękana. Rokitnik wyglądem nieco przypomina krzaczaste gatunki wierzby. Rokitnik jest rośliną rozdzielnopłciową, dwupienną, dlatego też w ogrodzie pośród osobników żeńskich musi rosnąć przynajmniej jeden osobnik męski. Jego kwiaty są małe, niepozorne, szarozielone lub żółtozielone i na pewno nie są główną ozdobą krzewu. Męskie wyrastają po 2-5 sztuk w pęczkach, żeńskie pojedynczo. Zakwitają w połowie marca przed rozwojem liści i utrzymują się do maja. Liście wyrastają zaraz po zakwitnięciu kwiatów. Są bardzo charakterystyczne, ich blaszka liściowa jest długa, wąsko lancetowata, całobrzega, miękko owłosiona, po wierzchniej stronie szarozielone, po spodniej srebrzyste. Srebrzyste są również zakończone ostrymi cierniami młode i starsze pędy rokitnika. Ogonki liściowe są krótkie, mają około 2 mm długości. Liście wyrastają na pędach pojedynczo i skrętolegle. Z kwiatów żeńskich na przełomie czerwca i lipca rozwijają się owoce gęsto oblepiające pędy. Z botanicznego punktu widzenia to pestkowce. Są niewielkie, w kształcie wydłużone, błyszczące, barwy złocistożółtej lub pomarańczowej. Zaczynają dojrzewać pod koniec sierpnia, a pełną dojrzałość osiągają na przełomie września i października. Utrzymują się na krzewie aż do następnej wiosny przyciągając wzrok przez całą zimę.

Wykorzystanie owoców

Choć są bardzo kwaśne, a nieraz nawet gorzkawe w smaku, to obok niskiej zawartości cukru zawierają bardzo duże ilości witamin A i C, a także B, E, F, K i P, a także karotenów, kwasu cytrynowego i jabłkowego. Ze względu na obecność witaminy B₁₂, polecane są dla wegan, którzy często cierpią na jej niedobór. Z owoców robi się dżemy, soki, pasty, konfitury, powidła, galaretki, syropy i przeciery. Podczas przetwarzania owoce nie tracą witaminy C. Używa się ich także do produkcji leków, które znajdują zastosowanie w leczeniu przeziębień, gorączki, nadciśnienia i wrzodów żołądka. Owoce pobudzają trawienie, a wytworzone z nich maseczki poprawiają wygląd cery i opóźniają jej starzenie.

Stanowisko

Rokitnik jest krzewem całkowicie mrozoodpornym, nie wymaga okrywania na zimę. Nie ma praktycznie żadnych wymagań co do stanowiska. Może rosnąć w każdym miejscu, zarówno słonecznym jak i cienistym i na każdej glebie, nawet suchej, piaszczystej i zasolonej. Znosi zanieczyszczenia środowiska: gleby i powietrza, dlatego też może rosnąć w miejscach, gdzie inne rośliny nie będą sobie dawały rady. W takich warunkach rokitnik nie tylko dobrze rośnie, ale i pięknie się prezentuje. Krzew ten dobrze prezentuje się w grupach na trawnikach lub w narożnikach ogrodów, ale przede wszystkim nadaje się do tworzenia żywopłotów, gdyż silnie się rozkrzewia, dobrze znosi cięcie i formowanie.

Rozmnażanie

Młode rośliny można uzyskać z nasion uzyskanych z dojrzałych owoców zebranych w październiku. Należy oczyścić je z miąższu, a następnie wysuszyć. Wysiane we wrześniu wprost do gruntu kiełkują po około 4 tygodniach. Łatwiejszym sposobem uprawy jest posadzenie młodych osobników zakupionych w sprawdzonych sklepach ogrodniczych.

Joanna Kostrzewa