Róże to krzewy, które – aby pięknie wyglądały – wymagają kilku zabiegów pielęgnacyjnych. Zaliczają się do nich cięcie oraz ochrona przed chorobami i szkodnikami. Najlepszymi metodami ochrony jest zapobieganie, odpowiednia profilaktyka i sadzenie odpornych odmian, jednakże często dochodzi do sytuacji, kiedy musimy przeprowadzić zabiegi chemiczne.
Odpowiedni moment do rozpoczęcia pielęgnacji róż zbiega się z terminem kwitnienia forsycji, kiedy to pąki są już mocno nabrzmiałe. W tym czasie ryzyko wystąpienia przymrozków jest dużo mniejsze niż na początku kwietnia. Prawidłowe cięcie krzewów róży zapewni nam piękny pokrój rośliny oraz obfite kwitnienie. Ponieważ podczas cięcia powinno unikać się miażdżenia pędów, a miejsce cięcia powinno być gładkie, równe i możliwie niewielkie, niezbędnym narzędziem będzie dobry i ostry sekator. Pęd ucinamy najczęściej pod skosem, rzadziej płasko, na wysokości około 0,5 – 1 cm powyżej ostatniego zdrowego pąka. Zbyt duża odległość od pąka może powodować zasychanie pędu, zbyt mała zaś – zasychanie samego pąka. Dobrze jest, aby pąk ten skierowany był na zewnątrz krzewu, gdyż wyrastający z niego pęd nie powinien kierować się i zagęszczać środka korony. Pęd po ścięciu powinien być zdrowy – mieć jasny kolor, żywy kolor, nie może być zbrunatniały. W przypadku przemarznięcia szczytowych pąków, po cięciu krzewów, zabieg cięcia należy powtórzyć.
Należy pamiętać o wycinaniu pędów „dzikich”, wyrastających poniżej miejsca szczepienia, które z czasem mogłyby zdominować krzew. Powinno się usuwać też wszystkie pędy zaschnięte i krzyżujące się.
W pierwszym roku po posadzeniu cięcie róży powinno być dość silne, co zapewni nam ograniczenie powierzchni narażonej na nadmierną transpirację i zapewni dobre ukorzenianie się krzewów. Zapobiegnie to też usychaniu roślin w trakcie trwania letnich okresów suszy.
Każdą powstałą po cięciu ranę zaleca się posmarować maścią ogrodniczą dostępną w dobrych sklepach ogrodniczych lub zamalować farbą emulsyjną wymieszaną z fungicydem, np. Topsinem M, Rovralem Flo lub Sarfunem T w odpowiednim stężeniu.
W latach następnych cięcie uzależnione jest od tego, do jakiej grupy należy dany krzew róży. I tak:
- róże wielkokwiatowe przycina się wiosną na dwa sposoby: na 3-4 oczka, co zapewni nam obfitsze kwitnienie i większe kwiaty, jednak będzie ono opóźnione o około dwa tygodnie w stosunku do krzewów przycinanych na 5-7 oczek. W przypadku drugiego cięcia krzew zakwitnie wcześniej, lecz nie tak obficie, a wykształcone kwiaty będą mniejsze. Dopuszczalne jest zastosowanie tych dwóch sposobów cięcia jednocześnie, co wydłuży nam okres kwitnienia. Po cięciu powinno zostać około 7 pędów.
- róże wielokwiatowe tnie się w podobny sposób, jednak na 6-7 oczek i pozostawia się 5-7 pędów. W trakcie kwitnienia na bieżąco powinno się usuwać przekwitłe kwiaty.
- podczas przycinania róż piennych należy zachować szczególną ostrożność pamiętając o zachowaniu odpowiedniego kształtu korony. Jeżeli zaszczepiona na pniu odmiana szlachetna należy do grupy róż wielkokwiatowych cięcie przeprowadzamy analogicznie do tej grupy; jeżeli natomiast należy do grupy róż pnących, powinno się sprawdzić, czy kwiaty wykształcane są na pędach jednorocznych, a czy dwuletnich. Silne cięcie w przypadku tych drugich może spowodować zmniejszenie, a nawet całkowite zahamowanie kwitnienia.
- róże pnące dzielą się na powtarzające kwitnienie i na kwitnące raz w ciągu roku (ramblersy). Odmiany powtarzające kwitnienie nie wymagają silnego cięcia. Co 3-4 lata powinno usuwać się jedynie pędy cienkie, zbyt zagęszczające pokrój rośliny. Corocznie jednak należy usuwać pędy zaschnięte, z objawami chorób i krzyżujące się. Ramblersy przycina się silnie co roku. Usuwać należy cienkie pędy licznie wyrastające u podstawy krzewu, a także pędy krzyżujące się, niepotrzebnie zagęszczające koronę krzewu. Niektóre pędy można przycinać w połowie długości, co wypełni powstałe luki w koronie. Wycina się wszystkie pędy chore oraz starsze niż 6 lat.
- pędy róż parkowych, do których zaliczamy róże angielskie oraz odmiany nowoczesne przycina się corocznie o 1/3 długości. Usuwa się także pędy przemarznięte oraz te z objawami chorobowymi.
- róże okrywowe jeżeli nie są przemarznięte, nie wymagają corocznego cięcia. Co kilka lat zalecane jest przeprowadzenie cięcia odmładzającego, które pobudzi krzew do wzrostu i kwitnienia. Odmiany rosnące szybko można przycinać corocznie, co zapobiegnie zbyt ekspansywnemu wzrostowi. W przypadku tych róż nie poleca się też usuwania zaschniętych kwiatów.
- róże miniaturowe przycina się na wysokości około 15 cm. Usuwa się też pędy chore i przemarznięte.
Jesienią należy pamiętać o wygrabieniu opadających liści i niszczeniu ich w celu uniknięcia rozwoju zarodników przetrwalnikowych w roku następnym w choroby grzybowe.
Czarna plamistość liści róży |
Profilaktyka obejmuje uprawę odmian odpornych; usuwanie porażonych pędów i liści; stosowanie nawozów wieloskładnikowych odpowiednich dla róż (np. Osmocote); podlewanie od dołu, tak aby nie moczyć liści; |
W przypadku wystąpienia choroby stosować jeden ze środków chemicznych w stężeniu podanym w ulotce: Amistar 250 SC, Discus 500 WG, Grevit 200 SL, Gwarant 500 SC, Score 250 EC. |
Mączniak prawdziwy |
Pierwsze objawy pojawiają się w maju w postaci białego nalotu. Następnie wierzchnia strona blaszki liściowej przebarwia się na czerwono. Grzyb poraża także pędy, kolce, pąki i kwiaty. Profilaktyka obejmuje uprawę odmian odpornych; usuwanie porażonych pędów i liści; unikanie przenawożenia nawozami azotowymi. |
W przypadku wystąpienia choroby stosować jeden ze środków chemicznych w stężeniu podanym w ulotce: Amistar 250 SC, Bravo 500 SC, Discus 500 WG, Grevit 200 SL, Gwarant 500 SC, Pokon Biochitan 020 PC, Score 250 EC. |
Mączniak rzekomy |
Pierwsze objawy to jasnożółte plamy między nerwami liści rozwijających sie na szczytach pędów. Z czasem plamy czerwienieją, a po spodniej stronie liści w miejscu plam pojawia się biały nalot. Profilaktyka polega na uprawie odmian odpornych oraz usuwaniu porażonych liści i pędów. |
W przypadku wystąpienia choroby stosować jeden ze środków chemicznych w stężeniu podanym w ulotce: Amistar 250 SC, Dithane Neo Tec 75 WG, Grevit 200 SL, Pokon Biochitan 020 PC. |
Rdza róż |
Pierwszym symptomem są wypukłości w kolorze pomarańczowym zlokalizowane na szypułkach liści i pędach. Na spodniej stronie blaszek liściowych pojawiają się skupiska żółtych zarodników, z które z czasem stają się czarne. Profilaktyka obejmuje unikanie gleb ciężkich, zlewnych i podmokłych do uprawy róż; usuwanie porażonych liści i pędów; podlewanie róż „od dołu”. |
W przypadku wystąpienia choroby stosować jeden ze środków chemicznych w stężeniu podanym w ulotce: Amistar 250 SC, Discus 500 WG, Dithane Neo Tec 75 WG, Score 250 EC. Należy pamiętać o dodawaniu środków przyczepnych do każdego stosowanego fungicydu. Z powodzeniem można je zastępować płynem do mycia naczyń. |
Róże są krzewami lubianymi przez szkodniki. Podczas ich uprawy należy zwracać szczególną uwagę na odpowiednie nawożenie, unikać miejsc suchych i ciepłych i nawadniać je od dołu, nie mocząc liści. Do najczęściej atakujących krzewy róż insektów należą przędziorek chmielowiec, mszyce oraz skoczek różany.
Przędziorek chmielowiec |
Na spodniej stronie liści zauważyć można ruchliwe roztocza, które wysysają siki z liści, na wierzchniej pojawiają się żółte plamy, z czasem się powiększają i zasychają. Na całym krzewie zobaczyć można pajęczynki. Profilaktyka polega na unikaniu suchych i ciepłych stanowisk i unikaniu moczenia całych roślin podczas podlewania. |
W przypadku masowych wystąpień szkodnika zastosować należy dwu-, trzykrotnie jeden z insektycydów: Karate Zeon 050 CS w stężeniu 0,05% lub Magus 200 SC w stężeniu 0,06%. |
Mszyce (różano-szczecinowa, różano-rutewkowa, różano-trawowa) |
Masowe pojawienie się szkodników przypada na koniec kwietnia, maj i czerwiec. Symptomem są zniekształcone, zwinięte młode liście i wierzchołki pędów. Mszyce wysysają soki z rośliny i wydalają lepką substancję – spadź. Mszyce można próbować zwalczać mechanicznie poprzez zmywanie wodą lub usuwanie ręcznie. |
W przypadku masowych wystąpień szkodnika zastosować należy dwu-, trzykrotnie jeden z insektycydów: Karate Zeon 050 CS w stężeniu 0,05%, Pirimor 500 WG w stężeniu 0,05-0,1% lub Talstar 100 EC w stężeniu 0,05% |
Skoczek różany |
Na wierzchniej stronie liścia pojawiają się białe plamki zlokalizowane początkowo wzdłuż nerwu głównego, z czasem na jego całej powierzchni. Na spodniej stronie zauważyć można zarówno białe larwy jak i osobniki dorosłe wysysające soki. Profilaktyka polega na unikaniu stanowisk ciepłych i suchych oraz wiosennym przycinaniu pędów róż i paleniu ich (zimują na nich jaja). |
W przypadku masowych wystąpień szkodnika zastosować należy dwu-, trzykrotnie insektycyd: Karate Zeon 050CS w stężeniu 0,05%. |
Gąsienice |
Symptomem są dziury na liściach. |
W przypadku masowych wystąpień szkodnika zastosować należy dwu-, trzykrotnie jeden z insektycydów: Karate Zeon 050 CS w stężeniu 0,05%, Decis 25 EC w stężeniu 0,05%, Cyperkill Super 25 EC w stężeniu 0,02%, Fastac 100 EC w stężeniu 0,015-0,02%. |
Joanna Kostrzewa