Zimowity – Królowe jesieni

Niewątpliwie do bardzo oryginalnych roślin ogrodowych należą zimowity. To ich kwiaty od września do pierwszych przymrozków rozświetlają nasz ogród. Spośród roślin cebulowych i bulwiastych to właśnie zimowity są najcenniejszymi kwiatami jesieni. W tej ogromnej liczbie gatunków i odmian każdy może wybrać coś dla siebie.

Przegląd gatunków i odmian:

Sternbergia żółta( Sternbergia lutea), jest najpopularniejszym spotykanym w sprzedaży przedstawicielem z rodzaju Sternbergia w stanie naturalnym występuje w Europie, poprzez Turcję aż do środkowej Azji, porastając kamieniste zbocza i zarośla. Mimo iż należy do rodziny amarylkowatych jest w pełni mrozoodporną rośliną w warunkach Polski, która z powodzeniem możecie sadzić na skalnikach. Późnym latem cebule ukorzeniają się w podłożu wydając już jesienią liście długości około 15 cm, które pozostają na roślinach do wiosny. Po wydaniu liści rośliny kwitną, począwszy od końca września. Złotożółte kwiaty o średnicy 4 cm przeważnie wyrastają po 1- 2 sztuki z jednej cebuli.

Zimowity (Colchicum) do tego rodzaju zaliczanych jest kilkadziesiąt gatunków tworzących duże podziemne bulwy. W stanie naturalnym zimowity możecie spotkać w wielu rejonach świata, w Afryce, Chinach, Azji, a także w Polsce, gdzie nielicznie w Karpatach występuje Zimowit jesienny (Colchicum autumnale). U roślin tych atrakcyjne są duże lejkowate kwiaty długości od kilku do prawie 10 cm. Kwitną w stanie bezlistnym, od września do pierwszych mrozów. Owocem jest owalna torebka, która rozwija się w roku kwitnienia pod ziemią wyrastając nad powierzchnię ziemi dopiero wiosną następnego roku, razem z pióropuszem szerokich liści dorastającym do wysokości 40cm.

Colchicum atumnale– jeden z najbardziej rozpowszechnionych gatunków. Wytwarza z bulwy do 6 różowoliliowych kwiatów długości 5cm. Wartościową odmianą o małych kwiatach lecz wyrastających licznie jest odmiana ‘Albiflorum’. Liście dorastają do wysokości 30 cm.

Colchicum agrippinum– tworzy niewielkie kwiaty o wyraźnie mozaikowatych i zaostrzonych płatkach, należy do najmniej efektownych zimowitów. Charakteryzuje się małymi cebulami i niskim współczynnikiem rozmnażania.

Colchicum speciosum– zwykle kwitnie już pod koniec sierpnia i tworzy okazałe w ilości od 3 – 8  kwiaty średnicy 10 cm, które są koloru różowoliliowego o żółtych pylnikach i białej gardzieli. Liście są szerokie, językowate długości do 25 cm. Wartościową odmianą jest biało kwitnąca ,Album’ o niezwykłych, dużych kwiatach.

Colchicum variegatum– jest gatunkiem niższym od wcześniej omówionych, dorasta do wysokości 15 cm, tworząc krótkie intensywnie mozaikowate różowo purpurowe kwiaty

Colchicum luteum– ten żółto kwitnący zimowit należy do unikatów botanicznych, gdyż kwitnie wczesną wiosną. Dorasta do wysokości około 10 – 30 cm.          Gatunek ten jest trudnodostępny na rynku.

Colchicum bulbocodium– jest również zimowitem tyle, że kwitnącym wiosną. Tworzy niewielkie bulwy o obwodzie 6 – 8 cm. Kwitnie w marcu – kwietniu wydając z każdej bulwy do 5 niskich rozłożystych różowych kwiatów.

Powstałe w wyniku skrzyżowania kilku gatunków i najwartościowsze są:

,Lilac Wonder’– o kwiatach liliowych, wytwarza do 10 kwiatów z bulwy.

,The Giant’– tworzy duże purpurowo fioletowe kwiaty dochodzące do 10 cm średnicy.Dno kwiatostanu jest białe a pylniki są koloru żółtego.

,Violet Queen’– tworzy niezwykłe, fioletowe kwiaty o spiczastych płatkach, jedna z wartościowszych odmian.

,Waterlily’– piękna odmiana o pełnych kwiatach koloru różowego średnicy do 15 cm. Odmiana ta zakwita późną jesienią i kwitnie do większych mrozów. Jej zaletą jest fakt iż kwiatów nie niszczą jesienne przymrozki.

,Alboplenum’ – piękna odmiana o białych, pełnych kwiatach przypominających lilie wodne. Z jednej cebuli pojawiają się 1 – 3 kwiaty.

Zimowity w ogrodzie raz posadzone mogą pozostać na jednym miejscu długie lata. Im dłużej rośliny rosną w jednym miejscu tym obficiej kwitną każdego roku rozrastając się w duże kępy. Gleba pod uprawę może być zarówno piaszczysta lub gliniasta, rośliny te nie są wybredne co do jakości podłoża, ale ważne jest wiosenne dokarmianie roślin nawozami wieloskładnikowymi. Co ważne zimowity ze względu na zawartość w bulwach substancji toksycznych, rzadko są porażane przez choroby i szkodniki, dzięki czemu mogą zdobić ogrody przez długie lata.

Tomasz Trelka,

Doktorant Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu