Krzewy żywopłotowe
Jest to grupa roślin, z których możemy, wykorzystując ich specyficzne właściwości anatomiczne i fizjologiczne, stworzyć żywopłot.
Żywopłot nie jest żadnym gatunkiem ale formą prowadzenia odpowiednich gatunków roślin.
Ze względu na pełnioną funkcję żywopłoty możemy podzielić na:
- żywopłoty obronne – kryją siatki druciane i drewniane płoty, stanowią jednocześnie zaporę przed nieproszonymi gośćmi. Niektóre z nich tworzą "ściany" nie do przebycia dla człowieka i zwierząt, a jednocześnie są znakomitym siedliskiem do gnieżdżenia się ptaków, które są dodatkową atrakcją. Tworzy się je z kolczastych lub ciernistych gatunków: ognik, głóg, róża, berberys, ałycza, pigwowiec
- żywopłoty ochronne – osłaniają przed wysuszającymi zimowymi wiatrami, mrozem, hałasem i zanieczyszczeniami, sadzi się je z niewybrednych gatunków: kosodrzewina, świerk, jałowiec, tawuła, pęcherznica, irga, dereń, forsycja
- żywopłoty ozdobne – pełnią funkcję dekoracyjną, tworzy się je z gatunków ozdobnych z owoców, kwiatów, liści lub pędów: berberys Thunberga "Atropurpurea", berberys pospolity "Atropurpurea", tawuły, lawenda, cyprysiki Lawsona odm.: Columnaris, Ellwoodii, Kelleris, Golden King, żywotniki zachodnie odm.: Smaragd, Holstrumph, Brabant, cis pośredni "Hiksi", cis pospolity
Żywopłoty mogą być też cięte (formowane) lub naturalne:
- Żywopłoty formowane – wymagają częstego cięcia, mają ładny geometryczny kształt i zajmują mniej miejsca
- Żywopłoty naturalne – przeważnie obficie kwitną, są szersze, nie wymagają częstego cięcia
Na żywopłoty cięte nadają się odmiany, które:
- lubią cięcie lub je znoszą
- dobrze się krzewią
- są odporne na niekorzystne warunki klimatyczne (mróz, wiatr) i zanieczyszczenia, szczególnie jeśli są to ochronne żywopłoty, wystawione na bezpośrednie działanie tych czynników
Najważniejszą kwestią przy wyborze gatunku jest wysokość żywopłotu. W zależności od planowanej wysokości żywopłotu możemy wybrać następujące gatunki:
Żywopłoty niskie, najczęściej obwódkowe, do 60 – 70 cm
| gatunek | sztuk na mb. | opis |
gatunki liściaste sezonowe |
||
| Berberys Thumberga (Berberis thumbergii) Bagatelle | k:3 | bardzo wolno rosnąca karłowa odmiana o ciemnoczerwonych liściach, ładny kulisty pokrój, krzew odporny na suszę i zanieczyszczenia |
| Kalina koralowa (Viburnum opulus) Nanum | k:2 | ładny zwarty pokrój, ciemnozielone liście, nadaje się do cienia |
Pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa) odmiany:
|
k:2-3 |
efektowne rośliny na żywopłoty, raczej wyższe w zależności od odmiany, dobrze znoszą cięcie, kwitną całe lato, aż do przymrozków w różnych kolorach w zależności od odmiany:
|
| Pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica) |
nk:2-3 k:2 |
ciernisty krzew kwitnący IV – V w kol. ceglasto-czerwonym, zawiązuje żółte jadalne owoce, dobrze znosi formowanie |
Tawuła japońska (Spiraea japonica) odmiany:
|
nk:3-4 k:2 nk:3-4 k:2 nk:3-4 k-2 nk:3-4 k:2 nk:3-4 k:2 nk:3-4 k:2 |
|
| Tawuła x Bumalda (Spiraea x Bumalda) |
nk:3-4 k:2 |
kwiaty ciemnoróżowe, latem ciemnozielone liście |
gatunki liściaste, zimozielone |
||
| Bukszpan wieczniezielony (Buxus semperwirens) | k:3-4 | klasyczny żywopłot w ogrodach francuskich i włoskich – partery bukszpanowe, ma drobne ciemnozielone liście, świetny do formowania i przycinania, wolno rosnący, dobrze znosi przesadzanie |
| Irga Dammera (Cotoneaster dammeri) | k:1-2 | ozdobne, ciemnozielone liście, w maju obficie kwitnie, kwiaty białe, drobne, później zawiązuje czerwone, kuliste owoce, utrzymujące się do wiosny, nadaje się do formowania i cięcia, b. wytrzymała i odporna, szybko rosnąca roślina |
| Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) | k:2-3 | szarozielony żywopłot obwódkowy o efektownych fioletowych kwiatach, które po przekwitnięciu ścina się jednocześnie formując rośliny w postać żywopłotu |
| Ligustr jajolistny odm. złota (Ligustrum ovalifolium Aureum) | k:2-3 | ciekawy, złotozielony żywopłot, b. wrażliwy na przemarzanie – zimą trzeba okryć, dobrze znosi cięcie |
| Machonia pospolita (Mahonia aquifolia) | k:2-3 | liście kolczaste, na zimę czerwieniejące, w żywopłocie naturalnym żółte kwiatostany i zwisające grona granatowych owoców, znosi zacienienie |
| Ożanka (Taucrium chamaedryfolia) | k:3 | drobne, błyszczące, niczym lakierowane liście, zimozielona, sezonowo atrakcyjne, fioletowe kwiaty |
| Suchodrzew chiński (Lonicera pileata) | k:2-3 | ciemnozielone, błyszczące liście, fioletowe kuliste owoce w przypadku żywopłotu naturalnego, znakomicie nadaje się do cięcia i formowania, b. dobrze znosi cięcie i suszę |
gatunki iglaste |
||
|
Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) Lombards |
cięty-2 nat.-1 |
b. gęsty o niebiesko szarozielonym ubarwieniu |
Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiany:
|
1-2 1-2 cięty-2 nat.-1 |
|
* oznaczenia: nk – rośliny z nagim korzeniem, k – rośliny kontenerowane
Żywopłoty średniej wysokości, 90 – 150 cm
| gatunek | sztuk na mb. | opis |
gatunki liściaste sezonowe |
||
| Berberys Thunberga (Berberis thunbergii) Atropurpurea | nk:3-4 k:2-3 | czerwone ulistnienie, stosunkowo wolny wzrost, odporny na choroby, suszę i mróz |
| Berberys pospolity (Berberis vulgaris) Atropurpurea | nk:3-4 k:2-4 | czerwone liście nieco większe niż u poprzedniego, b. odporny na suszę i zanieczyszczenia, szybciej rośnie i jest bardziej podatny na choroby od poprzedniego |
| Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare) | nk:6-10 | drobne, zielone liście, długo utrzymujące się na roślinie, bardzo dobrze znosi strzyżenie, bardzo popularny, mało wymagający i odporny na suszę gatunek |
| Tawuła van Houtte’a (Spirea van Houttei) | nk:3-4 k:2 | w przypadku naturalnych żywopłotów obficie biało kwitnie, cięte żywopłoty charakteryzują się ciemnozielonym, drobnym liściem, b. dobrze się krzewi jest mało wymagająca, b. dobrze znosi suszę odporna na mróz i choroby |
| Tawuła szara (Spiraea x cinerea) Grefsheim | nk:3-4 k:2 | najwcześniej kwitnąca, b. mrozoodporna tawuła o przewieszających się gałązkach i szybkim wzroście |
| Tawuła japońska (Spiraea japonika) Macrophylla | nk:2-3 k:1-2 | różowo kwitnie, dość duże liście, jesienią przebarwiające się na karminowo pomarańczowy kolor, b. odporna na suszę i zanieczyszczenia, mniej na choroby |
| Przeczka alpejska (Ribes alpinum) | nk:3-4 k:2-3 | nadaje się w szczególności na żywopłoty formowane, b. efektowna zwłaszcza jesienią i wiosną z liści |
| Forsycia pośrednia (Forsythia x intermedia) | nk:2-3 k:1-2 | kwitnie b. wcześnie, przed rozwojem liści na żółto, odporna na suszę i mróz |
| Pęcherznica kalinolistna (Physocarpus opulifolius) Luteus | nk:2-3 k:1-2 | efektowny, żółty żywopłot. b. odporna na suszę i mróz, szybko rośnie |
gatunki liściaste, zimozielone |
||
| Berberys brodawkowaty (Berberis verruculosa) | k:1 | b. efektowny żywopłot obronny; ciernisty krzew o liściach błyszczących zielonych spodem niebieskawych lub białawych, kolczastych, mniejszych od poprzedniego, gałęzie wygięte do ziemi, wolniej rośnie |
| Berberys Juliany (Berberis julianae) | k:1 | b. efektowne ozdobne żywopłoty, obronne; ciernisty krzew o wąskich, skórzastych liściach, na zimę czerwieniejących; najbardziej odporny na mróz z zimozielonych |
| Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus) | k:1 | krzew o dużych, błyszczących, zielonych, skórzastych liściach na bardzo oryginalne żywopłoty ozdobne szczególnie w okresie jesienno-zimowym, znakomicie znosi formowanie i zacienienie |
| Ligustr odm. zimozielone (Ligustrum sp.) | k:4-5 | ciemnozielone liście trzymają się aż do wiosny, wolniej rośnie od ligustra pospolitego, lepiej się zagęszcza i nadaje do formowania |
| Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) | k:1 | w żywopłocie naturalnym ozdobą są kuliste pomarańczowe, żółte lub czerwone owoce utrzymujące się do wiosny, żywopłot cięty jest zbity, zwarty, ciernisty |
| Stranwersia Davida (Stranvaesia davidiana) | k:2 | ma czerwono pomarańczowe owoce w żywopłocie naturalnym, rośnie podobnie jak żywopłot z ligustra, b. wrażliwa na mróz |
* oznaczenia: nk – rośliny z nagim korzeniem, k – rośliny kontenerowane
Żywopłoty wysokie, powyżej 2 m
| gatunek | sztuk na mb. | opis |
gatunki liściaste sezonowe |
||
| Buk pospolity (Fagus sylvatica) | nk:4-5 | zielone liście w sezonie , zimą suche, brązowe liście utrzymują się wewnątrz żywopłotu, bardzo dobrze znosi cięcie, stosunkowo wolno rośnie, cienioznośny |
| Głóg (Crataegus sp.) | nk:5-6 | ciernisty krzew tworzący gęsty, obronny żywopłot o ciemnozielonych liściach |
| Śliwowiśna (Prunus cerasifera Nigra) | nk:2 | bardzo efektowne żywopłoty, ciemno czerwone, cięte, kwitnące wiosną na różowo |
| Grab pospolity (Carpinus betulus) | nk:4-5 | liście ostro piłkowane, zielone, suche stają się brązowe i utrzymują się do wiosny, obok buka jest najbardziej cienioznośnym i najlepiej znoszącym strzyżenie liściastym drzewem krajowym, odporniejszy na mszyce |
| Ałycza (Prunus cerasifera) | nk:6 | tworzy cierniste, nie do przebycia żywopłoty o zielonych liściach |
| Tawuła van Houutea (Spiraea van houttei) | nk:3-4 k:2 | tworzy gęste żywopłoty z drobnymi zielonymi liśćmi, b. dobrze się krzewi, jest odporna na suszę i mróz |
| Dereń biały (Cornus alba) | k:1 | nie formowane żywopłoty, odporny na suszę o dużych, zielonych liściach, zimą ozdobne z czerwonych pędów |
| Dereń rozłogowy (Cornus stolonifera) | k:1-2 | nie formowane żywopłoty, odporne na suszę mało wymagające, zimą ozdobne oliwkowo zielone pędy |
| Róża fałdzistolistna (Rosa rugosa) | nk:3-4 k:2-3 | żywopłoty raczej naturalne, obronne, kolczaste, odporne na suszę i zanieczyszczenia mogą rosnąć na wydmach, mają różowe pachnące kwiaty |
| Rokitnik pospolity (Hippophaë rhamnoides) | k:1-2 | krzew dwupienny o szarosrebrzystych liściach, kolczasty, bardzo wymagający odporny na susze, znosi zasolenie, może rosnąć na wydmach |
* oznaczenia: nk – rośliny z nagim korzeniem, k – rośliny kontenerowane
Gatunki iglaste na żywopłoty formowane:
- Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiana: Brabant, Aureospicata, Wareana Lutescens
- Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) odmiana: Atrovirens, Kórnik
- Cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) odmiana: Tatra, Glauca
- Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) odmiana: Plumosa Aurea
- Cyprysowiec Leylanda (Cupressocyparis x leylandii)
- Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
- Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) odmiana: Obelisk
- Cis pospolity (Taxus baccata)
- Cis pośredni (Taxus media)
- Modrzew europejski (Larix decidua)
Gatunki iglaste na żywopłoty nieformowane:
- Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiany: Holmstrup, Smaragd, Columna
- Cyprysik Lawsona (Chamacyparis lawsoniana) odmiany: Columnaris, Ellwoodii
- Świerk serbski (Picea omorika)
- Świerk kłujący srebrny (Picea pungens Glauca)
- Sosna czarna (Pinus nigra)
- Kosodrzewina (Pinus mugo Montana) – można też ciąć
- Daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii)
- Jałowiec virginijski (Junperus virginiana) odmiana: Skyrocket, Blue Arrow
- Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) odmiana: Stricta, Obelisk
- Jałowiec pospolity (Juniperus communis) odmiana: Hibernica
Zakładając żywopłot w miejscu cienistym możemy wybrać następujące gatunki:
liściaste:
- Bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens)
- Mahonia pospolita (Mahonia aquifolium)
- Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus)
- Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea)
- Berberys Juliany (Berberis julianae)
- Berberys brodawkowaty (Berberi verruculosa)
- Porzeczka alpejska (Ribes alpinum)
- Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare)
iglaste:
- Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
- Cis pospolity (Taxus baccata)
- Cis pośredni (Taxus media)
- Modrzew europejski (Larix decidua)
Koszty założenia żywopłotu
Ważniejsze, od tego ile kosztuje jedna roślina, jest koszt jednego metra bieżącego żywopłotu. W punktach sprzedaży mamy do wyboru rośliny kontenerowane i z nagim korzeniem. Rośliny kontenerowane są droższe, ponieważ są już wyrośnięte, dobrze ukorzenione, nie mają problemów z przyjęciem się (brak tzw. wypadów), są już rozkrzewione i większe. Można je sadzić cały rok i zazwyczaj sadzimy ich mniej na metrze. Rośliny z nagim korzeniem sadzimy tylko wiosną i jesienią. Trzeba sadzić je gęściej, mogą bowiem zdarzyć się wypady. Są one z reguły tańsze.
Sadzenie żywopłotu
Przed posadzeniem należy przygotować glebę, oczyszczając ją dokładnie z chwastów. Do tego celu można użyć jednego z herbicydów totalnych np.: Roundaup. Sadząc iglaki, należy pamiętać o dawce startowej torfu kwaśnego – na glebach zdegradowanych i piaszczystych ok. 15 – 20 L pod roślinę, a na glebach przeciętnych ok. 8 – 10 L pod roślinę.
Głębokość sadzenia
Rośliny z nagim korzeniem sadzimy na takiej głębokości, na jakiej rosła w szkółce, a kontenerowane tak, by przykryć całą bryłę korzeniową.
Szerokość sadzenia
Żywopłoty liściaste, strzyżone, sadzi się w dwóch rzędach, naprzemianlegle. Krzewy iglaste, drzewa szpalerowe i liściaste niestrzyżone, w jednym rzędzie.
Żywopłoty
