Krzewy żywopłotowe

 

Jest to grupa roślin, z których możemy, wykorzystując ich specyficzne właściwości anatomiczne i fizjologiczne, stworzyć żywopłot.
Żywopłot nie jest żadnym gatunkiem ale formą prowadzenia odpowiednich gatunków roślin.

Ze względu na pełnioną funkcję żywopłoty możemy podzielić na:

  • żywopłoty obronne – kryją siatki druciane i drewniane płoty, stanowią jednocześnie zaporę przed nieproszonymi gośćmi. Niektóre z nich tworzą "ściany" nie do przebycia dla człowieka i zwierząt, a jednocześnie są znakomitym siedliskiem do gnieżdżenia się ptaków, które są dodatkową atrakcją. Tworzy się je z kolczastych lub ciernistych gatunków: ognik, głóg, róża, berberys, ałycza, pigwowiec
  • żywopłoty ochronne – osłaniają przed wysuszającymi zimowymi wiatrami, mrozem, hałasem i zanieczyszczeniami, sadzi się je z niewybrednych gatunków: kosodrzewina, świerk, jałowiec, tawuła, pęcherznica, irga, dereń, forsycja
  • żywopłoty ozdobne – pełnią funkcję dekoracyjną, tworzy się je z gatunków ozdobnych z owoców, kwiatów, liści lub pędów: berberys Thunberga "Atropurpurea", berberys pospolity "Atropurpurea", tawuły, lawenda, cyprysiki Lawsona odm.: Columnaris, Ellwoodii, Kelleris, Golden King, żywotniki zachodnie odm.: Smaragd, Holstrumph, Brabant, cis pośredni "Hiksi", cis pospolity

Żywopłoty mogą być też cięte (formowane) lub naturalne:

  • Żywopłoty formowane – wymagają częstego cięcia, mają ładny geometryczny kształt i zajmują mniej miejsca
  • Żywopłoty naturalne – przeważnie obficie kwitną, są szersze, nie wymagają częstego cięcia

Na żywopłoty cięte nadają się odmiany, które:

  • lubią cięcie lub je znoszą
  • dobrze się krzewią
  • są odporne na niekorzystne warunki klimatyczne (mróz, wiatr) i zanieczyszczenia, szczególnie jeśli są to ochronne żywopłoty, wystawione na bezpośrednie działanie tych czynników

Najważniejszą kwestią przy wyborze gatunku jest wysokość żywopłotu. W zależności od planowanej wysokości żywopłotu możemy wybrać następujące gatunki:

Żywopłoty niskie, najczęściej obwódkowe, do 60 – 70 cm

gatunek sztuk na mb. opis

gatunki liściaste sezonowe

Berberys Thumberga (Berberis thumbergii) Bagatelle k:3 bardzo wolno rosnąca karłowa odmiana o ciemnoczerwonych liściach, ładny kulisty pokrój, krzew odporny na suszę i zanieczyszczenia
Kalina koralowa (Viburnum opulus) Nanum k:2 ładny zwarty pokrój, ciemnozielone liście, nadaje się do cienia
Pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa) odmiany:

  • Red Ace
  • Goldteppich
  • Abbotswood
  • Tangerine
  • Pink Queen
  • Lovely Pink
  • Elizabeth
k:2-3 efektowne rośliny na żywopłoty, raczej wyższe w zależności od odmiany, dobrze znoszą cięcie, kwitną całe lato, aż do przymrozków w różnych kolorach w zależności od odmiany:

  • kw. czerwone
  • kw. żółte
  • kw. białe
  • kw. pomarańczowe
  • kw. różowe
  • kw. różowe
  • kw. żółte
Pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica) nk:2-3
k:2
ciernisty krzew kwitnący IV – V w kol. ceglasto-czerwonym, zawiązuje żółte jadalne owoce, dobrze znosi formowanie
Tawuła japońska (Spiraea japonica) odmiany:

  • Anthony Waterer
  • Little Princess
  • Goldmund
  • Goldflame
  • Crispa
  • Shirobana
nk:3-4
k:2
nk:3-4
k:2
nk:3-4
k-2
nk:3-4
k:2
nk:3-4
k:2
nk:3-4
k:2
  • tworzy niski, kwitnący latem żywopłot o kwiatach karminowo-różowych, niektóre liście mają częściowe żółte przebarwienia
  • kwitnie bardzo obficie wczesnym latem, kwiaty jasnoróżowe, bardzo drobny liść, ładny pokrój
  • kwitnie różowo w lipcu, ma efektowne jasnożółte liście, dobrze znosi cięcie
  • kolorowe liście: żółte, pomarańczowe, zielone, kwiaty ciemnoróżowe VI-VII, znosi cięcie
  • kwiaty różowe VII, powtarza kwitnienie, liście ciemnozielone, postrzępione, długo utrzymują się na krzewie
  • kwiaty różowe i białe na jednym egzemplarzu VI-VII, liście ciemnozielone, lancentowate, znosi cięcie
Tawuła x Bumalda (Spiraea x Bumalda) nk:3-4
k:2
kwiaty ciemnoróżowe, latem ciemnozielone liście

gatunki liściaste, zimozielone

Bukszpan wieczniezielony (Buxus semperwirens) k:3-4 klasyczny żywopłot w ogrodach francuskich i włoskich – partery bukszpanowe, ma drobne ciemnozielone liście, świetny do formowania i przycinania, wolno rosnący, dobrze znosi przesadzanie
Irga Dammera (Cotoneaster dammeri) k:1-2 ozdobne, ciemnozielone liście, w maju obficie kwitnie, kwiaty białe, drobne, później zawiązuje czerwone, kuliste owoce, utrzymujące się do wiosny, nadaje się do formowania i cięcia, b. wytrzymała i odporna, szybko rosnąca roślina
Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) k:2-3 szarozielony żywopłot obwódkowy o efektownych fioletowych kwiatach, które po przekwitnięciu ścina się jednocześnie formując rośliny w postać żywopłotu
Ligustr jajolistny odm. złota (Ligustrum ovalifolium Aureum) k:2-3 ciekawy, złotozielony żywopłot, b. wrażliwy na przemarzanie – zimą trzeba okryć, dobrze znosi cięcie
Machonia pospolita (Mahonia aquifolia) k:2-3 liście kolczaste, na zimę czerwieniejące, w żywopłocie naturalnym żółte kwiatostany i zwisające grona granatowych owoców, znosi zacienienie
Ożanka (Taucrium chamaedryfolia) k:3 drobne, błyszczące, niczym lakierowane liście, zimozielona, sezonowo atrakcyjne, fioletowe kwiaty
Suchodrzew chiński (Lonicera pileata) k:2-3 ciemnozielone, błyszczące liście, fioletowe kuliste owoce w przypadku żywopłotu naturalnego, znakomicie nadaje się do cięcia i formowania, b. dobrze znosi cięcie i suszę

gatunki iglaste

Cyprysik groszkowy
(Chamaecyparis pisifera) Lombards
cięty-2
nat.-1
b. gęsty o niebiesko szarozielonym ubarwieniu
Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiany:

  • Danica
  • Hoserii
  • Ericoides
1-2
1-2
cięty-2
nat.-1
  • niski, regularny, kulisty pokrój
  • kulisty, niski, zwarty pokrój, kędzierzawe końce
  • cięty żywopłot, niebiesko szarozielony o gęstym, delikatnym, młodocianym ulistnieniu

* oznaczenia: nk – rośliny z nagim korzeniem, k – rośliny kontenerowane


Żywopłoty średniej wysokości, 90 – 150 cm

gatunek sztuk na mb. opis

gatunki liściaste sezonowe

Berberys Thunberga (Berberis thunbergii) Atropurpurea nk:3-4 k:2-3 czerwone ulistnienie, stosunkowo wolny wzrost, odporny na choroby, suszę i mróz
Berberys pospolity (Berberis vulgaris) Atropurpurea nk:3-4 k:2-4 czerwone liście nieco większe niż u poprzedniego, b. odporny na suszę i zanieczyszczenia, szybciej rośnie i jest bardziej podatny na choroby od poprzedniego
Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare) nk:6-10 drobne, zielone liście, długo utrzymujące się na roślinie, bardzo dobrze znosi strzyżenie, bardzo popularny, mało wymagający i odporny na suszę gatunek
Tawuła van Houtte’a (Spirea van Houttei) nk:3-4 k:2 w przypadku naturalnych żywopłotów obficie biało kwitnie, cięte żywopłoty charakteryzują się ciemnozielonym, drobnym liściem, b. dobrze się krzewi jest mało wymagająca, b. dobrze znosi suszę odporna na mróz i choroby
Tawuła szara (Spiraea x cinerea) Grefsheim nk:3-4 k:2 najwcześniej kwitnąca, b. mrozoodporna tawuła o przewieszających się gałązkach i szybkim wzroście
Tawuła japońska (Spiraea japonika) Macrophylla nk:2-3 k:1-2 różowo kwitnie, dość duże liście, jesienią przebarwiające się na karminowo pomarańczowy kolor, b. odporna na suszę i zanieczyszczenia, mniej na choroby
Przeczka alpejska (Ribes alpinum) nk:3-4 k:2-3 nadaje się w szczególności na żywopłoty formowane, b. efektowna zwłaszcza jesienią i wiosną z liści
Forsycia pośrednia (Forsythia x intermedia) nk:2-3 k:1-2 kwitnie b. wcześnie, przed rozwojem liści na żółto, odporna na suszę i mróz
Pęcherznica kalinolistna (Physocarpus opulifolius) Luteus nk:2-3 k:1-2 efektowny, żółty żywopłot. b. odporna na suszę i mróz, szybko rośnie

gatunki liściaste, zimozielone

Berberys brodawkowaty (Berberis verruculosa) k:1 b. efektowny żywopłot obronny; ciernisty krzew o liściach błyszczących zielonych spodem niebieskawych lub białawych, kolczastych, mniejszych od poprzedniego, gałęzie wygięte do ziemi, wolniej rośnie
Berberys Juliany (Berberis julianae) k:1 b. efektowne ozdobne żywopłoty, obronne; ciernisty krzew o wąskich, skórzastych liściach, na zimę czerwieniejących; najbardziej odporny na mróz z zimozielonych
Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus) k:1 krzew o dużych, błyszczących, zielonych, skórzastych liściach na bardzo oryginalne żywopłoty ozdobne szczególnie w okresie jesienno-zimowym, znakomicie znosi formowanie i zacienienie
Ligustr odm. zimozielone (Ligustrum sp.) k:4-5 ciemnozielone liście trzymają się aż do wiosny, wolniej rośnie od ligustra pospolitego, lepiej się zagęszcza i nadaje do formowania
Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) k:1 w żywopłocie naturalnym ozdobą są kuliste pomarańczowe, żółte lub czerwone owoce utrzymujące się do wiosny, żywopłot cięty jest zbity, zwarty, ciernisty
Stranwersia Davida (Stranvaesia davidiana) k:2 ma czerwono pomarańczowe owoce w żywopłocie naturalnym, rośnie podobnie jak żywopłot z ligustra, b. wrażliwa na mróz

* oznaczenia: nk – rośliny z nagim korzeniem, k – rośliny kontenerowane


Żywopłoty wysokie, powyżej 2 m

gatunek sztuk na mb. opis

gatunki liściaste sezonowe

Buk pospolity (Fagus sylvatica) nk:4-5 zielone liście w sezonie , zimą suche, brązowe liście utrzymują się wewnątrz żywopłotu, bardzo dobrze znosi cięcie, stosunkowo wolno rośnie, cienioznośny
Głóg (Crataegus sp.) nk:5-6 ciernisty krzew tworzący gęsty, obronny żywopłot o ciemnozielonych liściach
Śliwowiśna (Prunus cerasifera Nigra) nk:2 bardzo efektowne żywopłoty, ciemno czerwone, cięte, kwitnące wiosną na różowo
Grab pospolity (Carpinus betulus) nk:4-5 liście ostro piłkowane, zielone, suche stają się brązowe i utrzymują się do wiosny, obok buka jest najbardziej cienioznośnym i najlepiej znoszącym strzyżenie liściastym drzewem krajowym, odporniejszy na mszyce
Ałycza (Prunus cerasifera) nk:6 tworzy cierniste, nie do przebycia żywopłoty o zielonych liściach
Tawuła van Houutea (Spiraea van houttei) nk:3-4 k:2 tworzy gęste żywopłoty z drobnymi zielonymi liśćmi, b. dobrze się krzewi, jest odporna na suszę i mróz
Dereń biały (Cornus alba) k:1 nie formowane żywopłoty, odporny na suszę o dużych, zielonych liściach, zimą ozdobne z czerwonych pędów
Dereń rozłogowy (Cornus stolonifera) k:1-2 nie formowane żywopłoty, odporne na suszę mało wymagające, zimą ozdobne oliwkowo zielone pędy
Róża fałdzistolistna (Rosa rugosa) nk:3-4 k:2-3 żywopłoty raczej naturalne, obronne, kolczaste, odporne na suszę i zanieczyszczenia mogą rosnąć na wydmach, mają różowe pachnące kwiaty
Rokitnik pospolity (Hippophaë rhamnoides) k:1-2 krzew dwupienny o szarosrebrzystych liściach, kolczasty, bardzo wymagający odporny na susze, znosi zasolenie, może rosnąć na wydmach

* oznaczenia: nk – rośliny z nagim korzeniem, k – rośliny kontenerowane


Gatunki iglaste na żywopłoty formowane:

  • Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiana: Brabant, Aureospicata, Wareana Lutescens
  • Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) odmiana: Atrovirens, Kórnik
  • Cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) odmiana: Tatra, Glauca
  • Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) odmiana: Plumosa Aurea
  • Cyprysowiec Leylanda (Cupressocyparis x leylandii)
  • Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
  • Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) odmiana: Obelisk
  • Cis pospolity (Taxus baccata)
  • Cis pośredni (Taxus media)
  • Modrzew europejski (Larix decidua)

Gatunki iglaste na żywopłoty nieformowane:

  • Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiany: Holmstrup, Smaragd, Columna
  • Cyprysik Lawsona (Chamacyparis lawsoniana) odmiany: Columnaris, Ellwoodii
  • Świerk serbski (Picea omorika)
  • Świerk kłujący srebrny (Picea pungens Glauca)
  • Sosna czarna (Pinus nigra)
  • Kosodrzewina (Pinus mugo Montana) można też ciąć
  • Daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii)
  • Jałowiec virginijski (Junperus virginiana) odmiana: Skyrocket, Blue Arrow
  • Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) odmiana: Stricta, Obelisk
  • Jałowiec pospolity (Juniperus communis) odmiana: Hibernica

Zakładając żywopłot w miejscu cienistym możemy wybrać następujące gatunki:

liściaste:

  • Bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens)
  • Mahonia pospolita (Mahonia aquifolium)
  • Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus)
  • Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea)
  • Berberys Juliany (Berberis julianae)
  • Berberys brodawkowaty (Berberi verruculosa)
  • Porzeczka alpejska (Ribes alpinum)
  • Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare)

iglaste:

  • Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
  • Cis pospolity (Taxus baccata)
  • Cis pośredni (Taxus media)
  • Modrzew europejski (Larix decidua)

 


Koszty założenia żywopłotu

Ważniejsze, od tego ile kosztuje jedna roślina, jest koszt jednego metra bieżącego żywopłotu. W punktach sprzedaży mamy do wyboru rośliny kontenerowane i z nagim korzeniem. Rośliny kontenerowane są droższe, ponieważ są już wyrośnięte, dobrze ukorzenione, nie mają problemów z przyjęciem się (brak tzw. wypadów), są już rozkrzewione i większe. Można je sadzić cały rok i zazwyczaj sadzimy ich mniej na metrze. Rośliny z nagim korzeniem sadzimy tylko wiosną i jesienią. Trzeba sadzić je gęściej, mogą bowiem zdarzyć się wypady. Są one z reguły tańsze.

Sadzenie żywopłotu

Przed posadzeniem należy przygotować glebę, oczyszczając ją dokładnie z chwastów. Do tego celu można użyć jednego z herbicydów totalnych np.: Roundaup. Sadząc iglaki, należy pamiętać o dawce startowej torfu kwaśnego – na glebach zdegradowanych i piaszczystych ok. 15 – 20 L pod roślinę, a na glebach przeciętnych ok. 8 – 10 L pod roślinę.

Głębokość sadzenia

Rośliny z nagim korzeniem sadzimy na takiej głębokości, na jakiej rosła w szkółce, a kontenerowane tak, by przykryć całą bryłę korzeniową.

Szerokość sadzenia

Żywopłoty liściaste, strzyżone, sadzi się w dwóch rzędach, naprzemianlegle. Krzewy iglaste, drzewa szpalerowe i liściaste niestrzyżone, w jednym rzędzie.

Żywopłoty